|
Beste klimaatgrootouder,
Het heeft even geduurd, maar het is nu beschikbaar op onze website: het verslag van het colloquium over burgerlijke ongehoorzaamheid dat we op 24 maart samen met de UAntwerpen hebben georganiseerd. Het uitgangspunt voor de Grootouders om rond dit thema een colloquium te organiseren, kwam voort uit onze zoektocht naar de meest effectieve strategieën om op korte termijn de transitie naar een duurzame samenleving de noodzakelijke duw in de rug te geven; veel tijd rest er ons niet. Immers … ‘We leven in een tijd van crisis, maar er is ook de crisis van de tijd’, zoals de slotspreker van het colloquium het uitdrukte. Het zijn cruciale tijden en in zulke scharniermomenten in de menselijke geschiedenis werden ook in een ver en minder ver verleden de wet en het gezag opzettelijk en openlijk getart om de samenleving op een probleem te wijzen en in de juiste richting te duwen.
Dat we met dit thema de juiste keuze maakten voor ons colloquium, hebben de anderhalve maand sinds het colloquium voldoende bewezen. Vanuit vele hoeken wordt de klimaatbeweging op subtiele en minder subtiele wijze verdacht gemaakt. In enkele buurlanden is er toenemende harde repressie tegen klimaatacties. Daar worden we voorlopig in Vlaanderen nog grotendeels van gespaard, al zijn er wel krachten aan het werk die in die richting duwen. Sommigen gaan zelfs zover om te stellen dat zij die aandringen op het naleven van internationale engagementen degenen zijn die … in de weg staan van echte, duurzame klimaatoplossingen en … opkomen voor een complete ineenstorting van de wereldorde, zoals we gisteren in een opiniestuk in een Vlaamse krant konden lezen.
Dat we dergelijke uitspraken in een Vlaamse ‘kwaliteitskrant’ kunnen lezen, leert ons dat bepaalde kringen het gedaan krijgen om met krasse uitspraken en verdachtmakingen de mainstream media te halen, ook als die bij elke beter geïnformeerde burger de wenkbrauwen doen fronsen. Burgerlijke ongehoorzaamheid kan een effectief antwoord zijn op zoveel ‘vrije meningsuiting’. Het verrast dan niet dat sommigen naar dat actiemiddel grijpen. Maar dan moet dat wel met veel tact en vernuft worden toegepast – sommige manieren zijn effectief en geoorloofd, andere zijn dat niet. Ondoordachte burgerlijke ongehoorzaamheid zorgt slechts voor meer koren op de molen van degenen die de klimaattransitie willen vertragen. Het verslag van ons colloquium reikt belangrijke handvatten aan voor effectief protest. En verderop in deze nieuwsbrief vind je een mooi voorbeeld van een originele en geslaagde actie van burgerlijke ongehoorzaamheid die de praktijken van Total Energies in Afrika viseerde. Deze actie kan GvK inspireren om onze weg te vinden naar effectievere ‘ongehoorzame’ klimaatacties.
In deze nieuwsbrief krijg je verder info over de volgende onderwerpen (klik op de titel als je rechtstreeks naar een bepaald onderwerp wil gaan):
Webinars en evenementen
· GvK samen met Boerenforum op de bres voor ecologische landbouw
· Bezwaarschriften tegen nieuwe lozingsvergunning voor PFAS voor 3M in Zwijndrecht
· Total Energies plant de aanleg van een oliepijpleiding van Marseille naar Brussel via Lyon en Parijs
· 20 km van Brussel moet sponsoring door Total Energies weigeren
· Klimaatzaak zet het klimaat op de kaart
· Keert El Niño terug aan het einde van de zomer? En wat brengt de toekomst voor onze regio?
· Grote oliemaatschappijen en banken spelen gevaarlijke spelletjes met het klimaat
· Tenslotte
· 100 jaar om de zee te stoppen
· Als we niets doen zal de natuur het zelf wel oplossen.
Webinars en evenementen
· Op vrijdag 5 mei om 19.30 u. vindt de boeklancering plaats van ‘De tijd dringt’, het boek waarin 69 GvK-ambassadeurs en actieve grootouders het over de klimaatcrisis hebben. Boekhandel De Groene Waterman, Wolstraat 7, 2000 Antwerpen.
· Op maandag 8 mei om 11.00 u. geeft Marc Alexander een webinar met als thema: Redden kleine kerncentrales het klimaat? Hij zal het daarbij hebben over de kleine modulaire kernreactoren (SMR) en de vraag of die klaar zijn om goedkope energie op te wekken zonder uitstoot van broeikasgassen die de klimaatcrisis veroorzaken. Meer info en inschrijven.
· Op dinsdag 9 mei van 14.00 u. tot 18.00 u. organiseert Re-story in Gent een workshop Actieve Hoop. In deze workshop biedt Ilse Sioens een ervaringsgerichte methode aan die ruimte maakt voor herbronning, inspiratie en verbinding, en die handvatten aanreikt om een actieve rol te spelen in de transformatie naar een levensondersteunende samenleving.
· Op zaterdag 13 mei van 13.00 u. tot 18.00 u. vindt in Leuven een inspirerende en verbindende namiddag plaats over manieren om samen te leven binnen de grenzen van onze planeet, met o.m. een dialooggesprek met Pieter Boussemaere en Steven Vromman.
· Beyond Growth – Pathways towards Sustainable ¨Prosperity in the EU (de Post-groei conferentie) van 15 tot 17 mei. Twintig leden van het Europees Parlement hebben het initiatief genomen voor deze conferentie met een interessant programma. Deelnemen is gratis en kan fysiek of via livestream.
· Op 17 mei van 12.45 u. tot 17.00 u. organiseert Bond Beter Leefmilieu een studienamiddag met als thema: Bus en rail als één geheel. De studiedag wil ingaan op de noden en mogelijkheden van een geïntegreerd openbaarvervoersysteem en de noodzakelijke stappen die daarvoor moeten gezet worden. Meer info en inschrijven.
· Op 21 mei vanaf 14.00 u. organiseert een coalitie van klimaatorganisaties waaronder YFC een mars voor biodiversiteit en de adoptie van een ambitieuze wet die ecocide als een misdaad beschouwt. De mars start en komt aan op het Poelaertplein.
· Op maandag 22 mei om 11.00 u. heeft GvK Tris Segers te gast voor een webinar over: Wat doet burgerbeweging Klimaan? Klimaan is een netwerk van ondernemende burgers en positieve initiatieven. Meer info en inschrijven.
· Op dinsdag 23 mei van 9.00 tot 14.00 u. organiseert de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling een seminarie in het Engels met als titel: How to become sustainable? New perspectives for the transition of corporate and financial actors.
· Op donderdag 25 mei vanaf 9.30 u. organiseert Bond Beter Leefmilieu haar jaarlijks netwerkmoment. Dit jaar is het thema: ‘Een weerbare samenleving met veerkrachtige mensen en systemen’. Hier vind je alle info en kan je inschrijven.
· Op dinsdag 30 mei van 9.30 tot 16.00 u. organiseert de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling een conferentie met als onderwerp: Voor een duurzame waardeketen voor batterijen in België/Europa.
· Op maandag 5 juni om 11.00 u. organiseert GvK een webinar met Frans De Clerck: Op weg naar duurzaam sparen en beleggen. Meer info en inschrijven.
· Op vrijdag 9 juni om 19.30 u. organiseert GvK-Gent een boekvoorstelling van ‘De tijd dringt’, het boek waarin 69 GvK-ambassadeurs en actieve grootouders het over de klimaatcrisis hebben. De voorstelling vindt plaats in de Spaanse Gouverneurswoning, Buitenhof 35, Gent.
· Op 17 juni vanaf 10.00 u. organiseert GvK een bezoek aan Vorselaar, een klimaatvriendelijke gemeente. Naast grotere steden kunnen ook kleinere lokale besturen een rol spelen in de strijd tegen de klimaatcrisis. Van sommige gemeenten zoals Vorselaar, valt op dit vlak wat te leren.
· Op maandag 19 juni om 11.00 u. organiseert GvK het (eerder uitgesteld) webinar over Klimaatrechtvaardigheid en ongelijkheid in eigen land en wereldwijd, met medewerking van GvK-ambassadeur Prof. Bea Cantillon. Inschrijven.
Al onze webinars kan je (her)bekijken via deze pagina.
Klimaatacties
GvK samen met Boerenforum op de bres voor ecologische landbouw
Vorige zondagochtend organiseerde GvK in samenwerking met het Boerenforum in de abdij van Averbode een Boerendebat. We vonden het belangrijk om in het debat in de eerste plaats de boeren zelf aan het woord te laten; in de politieke en beleidsdiscussies wordt immers veel over de boeren gepraat, maar weinig met de boeren.
We waren aangenaam verrast door de talrijke opkomst, waaronder veel boeren met een eigen bedrijf. Drie deskundigen die ook aan het woord komen in het veelgeprezen boek Tot de bodem en met beide voeten in het agro-ecologisch verhaal staan, getuigden hoe de industriële landbouw ontstond en vervolgens ontspoorde. Enkele boeren deelden hún verhaal over het boereninkomen, de distributie, de toegang tot grond, maar ook over de boer als centrale figuur in de voedselketen. Ons verslag en enkele foto’s.
Bezwaarschriften tegen nieuwe PFAS lozingsvergunning voor 3M in Zwijndrecht
Het bedrijf 3M kwam al eerder in opspraak door de vervuiling met PFOS en andere toxische PFAS in de omgeving van Zwijndrecht; als gevolg van deze vervuiling hebben jongeren in een straal van 5 km te veel PFOS in hun bloed wat kan zorgen voor ernstige gezondheidsproblemen (zie onze vorige nieuwsbrief). Hetzelfde bedrijf diende recent voor een nieuwe vergunningsaanvraag in voor het lozen van korte keten PFAS die het overigens de voorbije jaren zonder problemen al kon lozen. Onze overheid beschikt immers niet over de mogelijkheden om de omvang van de lozingen van deze specifieke PFAS te meten en kan dus niets zeggen over de vervuiling in de afgelopen decennia.
Climaxi en Grondrecht hebben daarom het initiatief genomen om de lokale bevolking en klimaat- en milieuorganisaties op te roepen om bezwaarschriften in te dienen tegen de vergunningsaanvraag van 3M. Hun actie kende succes want tot gisteren werden 150 bezwaarschriften ingediend. Ook GvK diende bezwaar in en baseerde zich daarvoor op wetenschappelijke bevindingen. Als 3M de aangevraagde vergunning krijgt, betekent dit een verdere aantasting van de fysieke integriteit en gezondheidsschade voor de bevolking door de verspreiding van PFAS dat via de bodem, water en lucht en via het drinkwater en voedsel terechtkomt in het lichaam. Verder betekent elke bijkomende lozing van PFAS een onvermijdelijke achteruitgang van bodem- en waterkwaliteit en eveneens een verdere bedreiging van habitat- en vogelrichtgebieden. De lozing heeft niet alleen impact op het Scheldewater, maar ook via de getijden op de bijrivieren stroomopwaarts en –afwaarts tot in de Noordzee, waar evenzeer hoge gehaltes van PFAS zijn vastgesteld.
Je kan nog bezwaar indienen en vindt hier meer informatie over deze actie en over hoe je bezwaar kan indienen, uiterlijk tot 5 mei om middernacht.
Meer over de plannen van Total Energies voor de aanleg van oliepijpleiding van Marseille naar Brussel via Lyon en Parijs
Deze (voor alle duidelijkheid valse) aankondiging vormde de kern van een actie van klimaatactivisten in Frankrijk. Zij wilden op die wijze de Franse bevolking beter bewust maken van de gevolgen – voor de plaatselijke bevolking en lokale ecosystemen – van het door het Total Energies geplande EACOP-project. Dat project wil een pijplijn van meer dan 1400 km aanleggen door Tanzania en Oeganda, waardoor meer dan 100.000 lokale bewoners (een deel van) hun land zouden verliezen, een cijfer dat door Total Energies is bevestigd. De actievoerders werkten een erg creatieve actie uit: in Lyon en Marseille kregen een aantal bewoners een bericht in hun mailbox of op hun voordeur aangeplakt dat een onteigening van hun eigendom aankondigde. Er was zelfs een hotline-dienst opgezet waar bezorgde burgers meer informatie konden krijgen.
In een videoclip gaven de actievoerders toelichting over de motieven voor hun actie. De kwalijke kanten van dit door de Franse president openlijk gesteunde project krijgen volgens hen te weinig aandacht in de pers. Dat wilden de actievoerders veranderen door in Frankrijk te doen wat Total Energies van plan is in Afrika. Ze slaagden er alvast in om meer persaandacht te genereren voor het project. Meer info over deze geslaagde actie van burgerlijke ongehoorzaamheid.
20 km van Brussel moet sponsoring door Total Energies weigeren
Ook in België ligt Total Energies onder vuur. Een aantal maatschappelijke organisaties waaronder GvK hebben een oproep gericht aan de directie van de 20 km van Brussel waarin ze het volgende schrijven: ‘In een tijd van klimaatcrisis en in naam van de slachtoffers van vandaag en morgen kunnen we niet langer accepteren dat de 20 km van Brussel zich met dit bedrijf blijft associëren’. Ook vorig jaar werd de organisatie vanuit dezelfde motivatie aangesproken, zonder succes. Benieuwd of het dit jaar bij beleefd protest zal blijven.
Klimaatzaak zet het klimaat op de kaart
In december riep Klimaatzaak zijn achterban op om klimaatgetuigenissen in te sturen. Meer dan 300 burgers uit het hele land stuurden verhalen over hoe zij de gevolgen van klimaatverandering in hun privé en professioneel leven ervaren. Het zijn soms bijzonder pijnlijke verhalen, zoals van jongeren die twijfelen om kinderen op de wereld te zetten omwille van klimaatverandering, of van boeren die hun gewassen voor hun ogen zien verbranden.
Elk verhaal reikt een bijkomend argument aan om Klimaatzaak verder te steunen, zelfs nadat de organisatie in eerste aanleg zijn rechtszaak tegen de Belgische overheden heeft gewonnen. Om te voorkomen dat die nare gevolgen nog frequenter en intenser worden, is een doortastender klimaatbeleid nodig; dat kan maar als onze overheden tot concrete actie worden gedwongen. Want enkel de politici kunnen dit tij keren. En enkel rechters kunnen hen dat opleggen. De behandeling van het beroep wordt dit najaar (september – oktober) verwacht.
Interessant klimaatnieuws
Keert El Niño terug aan het einde van de zomer? En wat brengt de toekomst voor onze regio?
Tijdens El Niño warmt de tropische Stille Oceaan sterk op met gevolgen voor het weer wereldwijd. De laatste sterke El Niño dateert inmiddels van 2016, dat mede daardoor wereldwijd het warmste jaar was tot nu toe. Is El Niño nu terug van weggeweest? Daarvoor waarschuwt alvast de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) op basis van de laatste meteorologische gegevens. El Niño is een complex weersverschijnsel dat leidt tot extreme weersomstandigheden met waarschijnlijk een nieuwe hittepiek. Volgens de WMO is er 80% kans dat de wereld tussen juli en september met het fenomeen te maken krijgt.
Maar ook ons land loopt in de toekomst veel kans om door extreme hittegolven getroffen te worden. Dat is althans wat uit een wetenschappelijke studie blijkt die in het gereputeerde tijdschrift Nature is verschenen. Wetenschappers analyseerden in die studie extreme weersomstandigheden uit het verleden, wat hen toeliet een achttal regio’s te bepalen die de grootste kans lopen om een extreme hittegolf mee te
maken. Centraal-Europa en meer specifiek België en Duitsland behoren tot die regio's.
Grote oliemaatschappijen en banken spelen gevaarlijke spelletjes met het klimaat
In een recent verschenen rapport van Banking on Climate Chaos geven 624 organisaties uit 75 landen een analyse van de werkelijke omvang van leningen van 60 grote banken aan de olie-industrie in de afgelopen zeven jaar, d.w.z. na het Akkoord van Parijs. De teller staat momenteel op 5500 miljard US $. In 2022 werden er voor 150 miljard US $ aan leningen verstrekt aan TC Energy, TotalEnergies, Venture Global, ConocoPhillips en Saudi Aramco. Dat is ten opzichte van 2021 een verhoging met bijna 50%. Het rapport kan je hier downloaden.
Eind vorig jaar voerde InfluenceMap, een gerenommeerde denktank van klimaatfinanciering een analyse uit van de publieke communicatie van vijf grote olie- en gasbedrijven. Hieruit bleek dat BP, Chevron, ExxonMobil, Shell en TotalEnergies, al jarenlang gezamenlijk 750 miljoen US $ per jaar uitgeven aan het oppoetsen van hun klimaatimago, aan greenwashing dus. In werkelijkheid besteden ze slechts 12% van hun investeringen aan de ontwikkeling van koolstofarme ‘groene’ energie.
Tenslotte
100 jaar om de zee te stoppen
Deze titel van een boek verwijst naar Tarea Vida (“levenstaak”), een project van de Cubaanse overheid om het land leefbaar te houden in tijden van klimaatverandering. Het boek beschrijft hoe een arm, geïsoleerd en door de klimaatverandering bedreigd (ei)land werkt aan een duurzame toekomst. Lees hier onze bespreking.
Als we niets doen zal de natuur het zelf wel oplossen.
‘We zijn niet slimmer dan vroeger. We streven nog altijd naar macht, geloven nog altijd in simpele oplossingen voor complexe problemen. Als we niets doen, zal de natuur het zelf wel oplossen. Zonder rekening te houden met de mensen’.
Brits historicus Peter Frankopan in een Vlaamse krant.
Tot volgende week !
Grootouders voor het klimaat
Kerkstraat 58, 2640 Mortsel
Privacyverklaring |