|
Beste klimaatgrootouder,
Eerder deze week bracht het IPCC (de Intergouvernementele Werkgroep over Klimaatverandering) zijn langverwacht syntheserapport uit. Het werd na een marathonbijeenkomst van ruim één week goedgekeurd. VN-Secretaris-Generaal António Guterres sprak van een tikkende klimaattijdbom en noemt het rapport een overlevingsgids voor de mensheid. Het rapport brengt de bevindingen van zes andere rapporten samen en de slottekst is door 195 landen goedgekeurd. Het steunt op meer dan 14.000 wetenschappelijke studies en 700 mensjaren werk.
De ervaring met slotteksten is dat de bevindingen doorgaans in (te) milde termen worden geformuleerd om voldoende landen over de brug te krijgen. Als we dit in gedachten houden, noopt dit rapport tot grote ongerustheid. Die klinkt ook door in de commentaren die allemaal in dezelfde richting gaan: ‘we naderen een point of no return’, ‘een overlevingskit voor de mensheid’, ‘een ontnuchterende wake-up call’, ‘een alarmerend rapport over de toekomst van de aarde’, ‘we wandelen op dun ijs, en dat ijs is snel aan het smelten’.
De inhoud van het rapport liegt er immers echt niet om. De effecten van de klimaatopwarming worden met de dag duidelijker. Tussen 3,3 en 3,6 miljard mensen (ongeveer 44% van de wereldbevolking) wonen in gebieden die extra kwetsbaar zijn voor de effecten van de klimaatverandering. Toch slagen we er nog steeds niet in om de mondiale uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, zodat de marge die we nog hebben om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graad jaar na jaar krimpt. Eveneens wordt het vermogen van de natuur om de door de mens veroorzaakte emissies op te nemen, jaar na jaar aangetast. Tenslotte gaan er in 2022 op mondiaal niveau volgens het Internationaal Energie Agentschap ruim 1000 miljard US $ aan subsidies naar de fossiele sector, terwijl we die beter aan de duurzaamheidstransitie kunnen besteden.
Anderzijds en niet voor de eerste keer zegt het IPCC eveneens dat de oplossingen er zijn, dat die steeds beter worden en nu reeds toepasbaar zijn. Er worden ook oplossingen in de praktijk gebracht, maar op een schaal die onvoldoende is om de effecten van de klimaatverandering op te vangen.
Dit laatste IPCC-syntheserapport houdt de klimaatbeweging ook een spiegel voor. Hoewel ze de wetenschap en een groot deel van de bevolking achter zich heeft, blijft haar impact beperkt. Welke actiemiddelen moeten we aanwenden om daadwerkelijk impact te genereren? Als we als GvK’ers met anderen willen praten over het klimaat, wordt ons – terecht – aangeraden om onze medeburgers geen slecht geweten aan te praten. De resultaten uit de IPCC-rapporten leren ons al jaren dat de wetenschappelijke feiten steeds in dezelfde richting gaan en daarenboven verwijzen naar onze westerse manier van leven met veel consumeren en economische groei. Toch komt die boodschap onvoldoende over bij al degenen die de loop van deze wereld bepalen: onze politici, de captains of industry, de eersterangs-bankiers en financiële instellingen. Acties van burgerlijke ongehoorzaamheid (denk aan het colloquium dat we vrijdag organiseren) zijn zeker een mogelijkheid, maar meer is nodig.
In deze nieuwsbrief krijg je verder info over de volgende onderwerpen (klik op de titel als je rechtstreeks naar een bepaald onderwerp wil gaan):
· Webinars en evenementen
· Oproep tot non-proliferatieverdrag inzake fossiele brandstoffen
· De tijd dringt – Brieven van Grootouders voor het Klimaat
· Antwerpse klimaatjongeren werken aan een ambitieus project
· Oproep voor sterke Europese natuurherstelwet
· Vlaamse lokale besturen weigeren zelden boomkapvergunning
· Werkgroep klimaat- en duurzaamheidseducatie zoekt medewerkers
· Condensatiesporen zijn een belangrijke bedreiging voor het klimaat
· Komt er een taks voor veelvliegers?
· België wil (voorlopig?) geen mijnbouw in de diepzee
· Wind en zon zijn van ons
Webinars en evenementen
· Op vrijdag 24 maart organiseert GvK in samenwerking met de UAntwerpen een colloquium over burgerlijke ongehoorzaamheid. “Als de bekende en gewone kanalen geen soelaas brengen in het werken aan een zo dringende en noodzakelijke verbetering van het klimaatbeleid, dan moeten we maar een tandje bijsteken en denken aan burgerlijke ongehoorzaamheid”. Meer info over het programma en inschrijven.
· Vanaf 1 april organiseert Wervel, de werkgroep voor rechtvaardige en verantwoorde landbouw, zes bezoeken aan agro-ecologische boerderijen in het Antwerpse. Inschrijven voor 19 maart.
· Op maandag 7 april om 11.00 organiseert GvK een webinar over Klimaatrechtvaardigheid en ongelijkheid in eigen land en wereldwijd, met medewerking van Prof. Bea Cantillon. Inschrijven.
· Op vrijdag 28 april van 9.30 u. tot 12.30 u. organiseert Bond Beter Leefmilieu een ‘Basisopleiding sociale media’, gericht op leden van klimaatbewegingen die naast vele andere taken de sociale media ‘erbij nemen’. Kunnen grootouders die deze opleiding volgen ons een seintje geven via info@grootoudersvoorhetklimaat.be.
· Noteer alvast: Beyond Growth – Pathways towards Sustainable ¨Prosperity in the EU (de Post-groei conferentie) van 15 tot 17 mei. Twintig leden van het Europees parlement hebben het initiatief genomen voor deze conferentie met een interessant programma. Deelnemen is gratis en kan fysiek of via livestream.
Je vindt hier een link naar al onze webinars.
Klimaatacties
Oproep tot non-proliferatieverdrag inzake fossiele brandstoffen
Donderdag 23 maart wordt in Brussel een topconferentie van staatshoofden gehouden. Op die dag van 17.45 tot 19.15 u. vindt op het Schuman-rondpunt (vlakbij de Wetstraat) een bijeenkomst plaats die de Europese leiders oproept om naar de wetenschap te luisteren en een non-proliferatieverdrag aan te nemen inzake fossiele brandstoffen. Het laatste IPCC-syntheserapport stelt immers ondubbelzinnig dat we de verbranding van fossiele brandstoffen moeten terugdringen als we de toekomst van de komende generaties willen veiligstellen. De oproep wordt gesteund door 3000 wetenschappers, 1700 organisaties, 500 parlementsleden, 101 Nobelprijswinnaars en 77 steden.
De tijd dringt – Brieven van Grootouders voor het Klimaat
Grootouders voor het Klimaat stelt trots hun nieuwe boek voor: De tijd dringt – Brieven van Grootouders voor het Klimaat. Je kan het boek nu al bestellen. Het boek bestaat dus uit brieven, geschreven door 69 GvK-ambassadeurs en actieve Grootouders. Door ons, zeg maar, want elke brief gaat over de klimaatcrisis die ieder van ons aangrijpt. Iedereen probeert ermee om te gaan, iedereen voelt de stappen die de samenleving zet om er iets aan te doen, te weinig, te traag, te moeizaam en te hoognodig.
Dit boek is samengesteld voor iedereen met interesse voor het verschijnsel GvK. Natuurlijk hopen we dat het voor insiders herkenbare patronen beschrijft en inzichten verwoordt, dat er onbegrip, frustraties, kritiek, verwachtingen en realisaties, maar ook al eens een glimlach worden gedeeld. We hopen dat eruit mag blijken hoe de Grootouders aankijken tegen de immense opdracht waar de hele mensheid onafwendbaar voor staat, en hoe boeiend, veelzijdig en onvermijdelijk die opgave is.
Antwerpse klimaatjongeren werken aan een ambitieus project
Fridays for Future, de internationale klimaatbeweging rond Greta Thunberg, heeft een actieve Antwerpse afdeling. Nu er onder de jongeren nog weinig animo is voor spijbelacties, wil de beweging andere wegen op gaan en zoekt ze steun voor een ambitieus project: Coop Centraal, een democratische supermarkt die beheerd wordt door haar consumenten. Hier kom je meer details over dit project te weten, over de voordelen ervan voor de klimaatbeweging en hoe sympathisanten het initiatief kunnen ondersteunen.
Oproep voor sterke Europese natuurherstelwet
In een gezamenlijke verklaring roepen 207 natuurorganisaties de EU-lidstaten, het Europees parlement en de Europese Commissie op om dit jaar dringend werk te maken van een sterke natuurherstelwet. Die wet moet er nu komen, als we de klimaat- en biodiversiteitscrisis een halt willen toeroepen; met de huidige maatregelen komen we er immers niet. Herstel van de natuur is overigens een van de beste maatschappelijke investeringen en zorgt ook voor positieve effecten op onze eigen gezondheid, onze leefomgeving en onze economie. Een koepel van natuurorganisaties heeft ook elementen aangereikt die de voorgestelde natuurherstelwet krachtig en doeltreffend moeten maken.
Vlaamse lokale besturen weigeren zelden boomkapvergunning
Een studie in opdracht van het Departement Omgeving bracht voor het eerst in kaart waarom en door wie bomen buiten het bos gekapt worden. Uit de analyse van 113.000 vergunningsaanvragen uit de voorbije 30 jaar bleek dat steden en gemeenten meer dan 90% van de correct ingediende boomkapaanvragen goedkeurden; het aantal goedkeuringen bleef constant over de jaren. ‘Wonen in het groen is zelden goed voor het groen’, concludeert de studie. De ‘overlast’ van bomen rond woningen is een van de meest voorkomende aanleidingen voor het kappen ervan. Tot nu toe blijken er geen algemene afwegingskaders te bestaan zodat het moeilijk is om het maatschappelijk belang van bomen aan te tonen.
De studie pleit voor het terugdringen van de boomkap en doet daarvoor een aantal aanbevelingen zoals strengere regels voor het kappen van bomen en de inperking van vergunningsvrijstellingen.
Werkgroep klimaat- en duurzaamheidseducatie zoekt medewerkers
Deze GvK-werkgroep heeft vier prioriteiten voor het komende jaar vastgelegd. De groep wil allereerst een aantal presentaties over klimaat uitwerken voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs en voor volwassenengroepen. Verder wil de groep een project-katern lanceren voor scholen om op wetenschappelijk verantwoorde wijze na te denken over de toekomst. Medewerking aan de Wereldmeerdaagse voor scholieren is een derde prioriteit. Het gaat hier om een initiatief dat een groep scholen uit de regio Brasschaat en een andere uit de regio Mechelen organiseren. Tenslotte wil de groep een pedagogisch aanbod over klimaat en duurzaamheid uitwerken via Klascement.
GvK’ers die graag meewerken kunnen hun interesse kenbaar maken via een mailtje aan info@grootoudersvoorhetklimaat.be
Interessant klimaatnieuws
Condensatiesporen zijn een belangrijke bedreiging voor het klimaat
Over de milieuschade die vliegtuigen veroorzaken en over de grote uitdagingen om die schade terug te dringen, werd al veel geschreven. Er wordt daarbij verwezen naar de aanzienlijke CO2-uitstoot – momenteel 2,5% van de mondiale uitstoot. Maar dat is lang niet alles: er wordt verwacht dat het aandeel van de luchtvaart in die uitstoot tot 20% zal zijn opgeklommen in 2050.
En verder is de directe CO2-uitstoot slechts een deel van het verhaal. In de praktijk blijven condensatiesporen (in het klimaatjargon met contrails aangeduid, een samentrekking ‘condensation’ en ‘trails’) een veel grotere klimaatimpact te hebben. Je leest hier meer over het probleem en de mogelijke (deel)oplossingen.
Komt er een taks voor veelvliegers?
De luchtvaartindustrie slaagt er niet in om haar enorme klimaat- en gezondheidsimpact terug te dringen. Dat heeft veel te maken met de krachtige lobby waardoor de sector van aanzienlijke fiscale en andere voordelen (geen BTW op vliegtuigtickets, geen accijnzen op kerosine) kan blijven genieten en alternatieven slechts met mondjesmaat worden ontwikkeld. Maar zoals hierboven al aangegeven, zorgt het vliegverkeer nog voor andere aanzienlijke negatieve effecten. Zeker nu duidelijk wordt dat er op korte termijn geen betekenisvolle technische oplossingen komen voor de vele milieuproblemen van de luchtvaart, rest er geen andere oplossing dan ervoor te zorgen dat we minder gaan vliegen. Een taks op veelvliegers zou de aanzet voor een oplossing kunnen bieden want op wereldvlak zorgen de 1% meest frequente vliegers voor meer dan de helft van de vliegtuigemissies.
België wil (voorlopig?) geen mijnbouw in de diepzee
De Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) is bevoegd voor alles wat er met de zeebodem gebeurt en beslist onder meer over hoe de ontginning van de zeebodem op verantwoorde manier kan gebeuren. België koppelt een eventueel ontginnen van de zeebodem aan drie belangrijke voorwaarden: allereerst moet er een robuust wetgevend kader komen voor diepzeemijnbouw, verder moet er meer onderzoek komen naar de milieu-effecten van diepzeemijnbouw en tenslotte moet 30% van de oceanen beschermd worden zoals de VN eerder deze maand in het nieuwe Biodiversiteitsverdrag besloot. Dat verdrag valt evenals de activiteiten van ISA, onder het International Zeerecht (UNCLOS). Welke beslissing uit de bus zal komen over het al dan niet toestaan van diepzeemijnbouw zoals onder meer het Belgische bedrijf DEME/GSR dat wil, is momenteel nog onduidelijk… Een zaak die we blijven opvolgen.
Tenslotte
Wind en zon zijn van ons
Onze Nederlandse zusterorganisatie start dit jaar met de Campagne ‘Wind en Zon zijn van Ons’. Hun uitgangspunt is dat de verduurzaming van de energievoorziening voor burgers en kleine bedrijven te langzaam gaat. Door zelf stroom op te wekken via energiecoöperaties en die stroom zonder winstoogmerk aan de leden en klanten te leveren, kunnen burgers hun energievoorziening zelf in de hand nemen.
Tot volgende week !
Grootouders voor het klimaat
Kerkstraat 58, 2640 Mortsel
Privacyverklaring |