|
Beste klimaatgrootouder,
De verwachtingen ten aanzien van de resultaten van de klimaatconferentie waren niet hoog gespannen en dit pessimisme bleek helaas terecht. Niettemin willen we als klimaatbeweging verder en dat betekent dat we ons niet kunnen veroorloven om de resultaten van de conferentie niet te bespreken en waar mogelijk de kansen, hoe klein ook, te grijpen.
Vooral het gebrek aan concrete en bindende afspraken om het gebruik van fossiele brandstoffen (en dus de CO2-uitstoot) zo snel mogelijk af te bouwen, ligt klimaatactivisten zwaar op de maag. De klimaattransitie is uiteraard veel breder dan de reductie van de CO2-uitstoot, maar zonder die reductie wordt het erg moeilijk om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C. te houden – een inzicht dat de meeste beleidsmakers delen zonder dat dit tot de nodige actie leidt. De wereld kan zich geen tweede COP zoals deze veroorloven, klonk het vrij eenstemmig bij activisten, politieke verantwoordelijken en media.
De oprichting van een ‘verlies- en schadefonds’ wordt algemeen gezien als de voornaamste positieve uitkomst van de conferentie. Via het fonds zullen de landen die het meest lijden onder de klimaatcrisis maar er het minst toe bijdragen, gecompenseerd worden voor klimaatverlies en -schade. Het fonds moet gespijsd worden door de grote vervuilers die op die wijze hun verantwoordelijkheid erkennen. Als zodanig is de oprichting van het fonds daarom ongetwijfeld een belangrijke stap voorwaarts: voor de eerste keer erkennen de geïndustrialiseerde landen hun historische verantwoordelijkheid voor de klimaatcrisis en wordt een eerste bescheiden stap gezet in de richting van klimaatrechtvaardigheid.
De vraag is natuurlijk hoe snel het fonds operationeel zal worden. De nodige terughoudendheid is hier op zijn plaats; het merendeel van de landen heeft immers zijn beloften van de vorige klimaatconferentie nog niet nagekomen. Een verklaring van onze Vlaamse milieuminister die niet op de conferentie aanwezig was, geeft een indicatie over welke richting het met het fonds op kan gaan in ons land. Zij kant zich tegen een Belgische bijdrage aan het fonds want…”Als we nu gaan beginnen met allerlei schadeloosstellingen, waar stopt het dan?’, liet de minister tijdens de parlementaire discussie weten. Bij zo’n uitspraak heerst bij veel klimaatactivisten een gevoel van plaatsvervangende schaamte; onze regio mist zijn zoveelste afspraak met de klimaatgeschiedenis.
Wie nog meer wil weten over klimaatschade en de relatie met klimaatrechtvaardigheid en klimaatfinanciering, kan ook ‘Betaal de klimaatschade’ een gesprek met Tine Hens beluisteren. Tine was eerder dit jaar gastspreker op onze inspiratiedag.
In deze nieuwsbrief krijg je verder info over de volgende onderwerpen (klik op de titel als je rechtstreeks naar een bepaald onderwerp wil gaan):
· Webinars en evenementen
· Kamer keurt nieuwe wet voor bescherming van de Noordzee goed
· Inschrijven op andere nieuwsbrieven
· Ecocide in het Belgisch strafwetboek
· Wil jij ons communicatieteam versterken?
· Een prijsplafond op gas dat er eigenlijk geen is
· Bond Beter Leefmilieu en Kom op tegen Kanker vragen verbod op glyfosaat
· Is innovatie goed?
· Het is de mens of de fossiele industrie die moet verdwijnen
· Het levende laten opvlammen
· Voor jou gelezen en besproken: Ben Lawrence, De boomgrens
Webinars en evenementen
· Aanstaande maandag, op 28 november om 11.00 u. komt Marc Suykens aan het woord in een GvK-webinar; hij zal ideeën en inspiratie aanreiken voor het gemeentelijk klimaatbeleid. Marc was jarenlang de dynamische directeur van de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten en is ook GvK-ambassadeur.
· Op 25 november vindt een studie- en netwerkdag over ‘Rechtvaardige fiscaliteit’ plaats. Hoe kunnen we via rechtvaardige fiscaliteit meer impact hebben op (onder meer) de klimaattransitie? Meer info en inschrijven.
· Op zondag 27 november, Dag van de wetenschap, kan je aan de Universiteit Antwerpen met je kleinkinderen (10-14 jaar) deelnemen aan een workshop om meer te weten te komen over minder bekende oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering.
· Op woensdag 30 november van 9.00 u. tot 16.00 u. organiseert de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) het evenement: ‘Jongeren, klimaat en arbeidsmarkt: Welke competenties voor een winnend team? | Kansen voor jongeren’. Aan het evenement werken o.a. bekend klimatoloog Prof. Jean-Pascal van Yperseele en GvK-ambassadeur Prof. Ilse Loots mee.
· De ‘Verklaring van 30 november – Krijtlijnen voor een leefbare wereld’, viert haar derde verjaardag op woensdagavond 30 november (19.00 – 22.00 u.) in aula Q van de VUB met een klein festival waarin dichters aan het woord komen en twee debatten zijn voorzien.
· Onze ambassadeur Dr. Jane Goodall komt op 2 en 3 december naar België. Haar bezoek zal een openbare lezing en een gala-avond met een veiling voor het goede doel omvatten. Ze wil onder meer een breed publiek bereiken met haar lezing ‘Vier redenen voor hoop’. Meer info en aankoop tickets.
· Op 4 december van 14.30 u. tot 17.00 u. organiseert het Gents Milieufront zijn derde klimaatcafé … ‘een kringgesprek waar je gevoel en je persoonlijke verhaal centraal staan, en waar je in contact komt met anderen’.
· Op 9 december om 10.00 u. houdt de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in Brussel haar inspiratiedag ‘Samen voor zuivere lucht en klimaatadaptatie’ die wil ingaan op de vraag hoe VMM gemeenten en steden op deze terreinen kan ondersteunen.
· Op 12 december vanaf 19.00 u. kan je in Mechelen de voorstelling bijwonen van het laatste boek van GvK-ambassadeur Luc Vankrunkelsven: ‘Vernietiging en herstel. Wat betekent Brazilië voor Europa?’.
In onze agenda vind je een overzicht van al onze vorige webinars met een link om ze te (her)bekijken. Alle vorige webinars die GvK heeft georganiseerd, kan je bekijken op ons youtube-kanaal.
Klimaatacties
Kamer keurt nieuwe wet voor bescherming van de Noordzee goed
4Sea is een coalitie van Natuurpunt, BBL, Greenpeace en WWF die de krachten bundelt voor Noordzeenatuur en Klimaat. De coalitie heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van een nieuwe federale wet (Wet Marien Milieu) die een afgebakend marien reservaat vastlegt in het Belgisch deel van de Noordzee. De wet werd vorige week in de Kamer goedgekeurd en is erg belangrijk omdat leefgebieden op zee momenteel onder druk staan door de klimaatverandering maar ook door menselijke activiteiten – de zogenoemde ‘blauwe economie’.
Inschrijven op andere nieuwsbrieven
Onze GvK-afdeling regio Brugge geeft een maandelijkse nieuwsbrief uit met informatie over haar werking en positieve voorbeelden en acties. Wil je de nieuwsbrief ontvangen – omdat je in de regio woont, of gewoon uit interesse – dan kan je hier inschrijven.
Ook onze Nederlandse zusterorganisatie heeft een interessante nieuwsbrief waarvoor je heel eenvoudig kunt inschrijven.
Ecocide in het Belgisch strafwetboek
Onze federale regering bereikte recent een akkoord over een nieuw strafwetboek. Een nieuwigheid is dat ecocide – het op grote schaal toebrengen van ernstige en blijvende schade aan het milieu – in het nieuwe strafwetboek is opgenomen. Op dit moment zijn er slechts een handvol landen die België daarin zijn voorgegaan. Dit resultaat is zeker mede te danken aan de volgehouden actie van de ‘Stop Ecocide’ beweging die op de steun van de Grootouders kon rekenen.
Zolang de wetteksten niet beschikbaar zijn, is het evenwel onduidelijk hoe België de wet gaat toepassen. Sommigen gewagen in dit verband van symboolpolitiek; anderen zeggen evenwel dat van de opname van Ecocide in het strafwetboek hoe dan ook een sterk ontradend effect zal uitgaan.
Intussen wil onze minister van Leefmilieu nog verder gaan en samen met andere op dit vlak progressieve landen de misdaad van ecocide laten inschrijven in het Statuut van Rome als misdaad tegen de vrede en de veiligheid, zoals o.a. het geval is met misdaden tegen de menselijkheid.
Wil jij ons communicatieteam versterken?
GvK zet sterk in op een goede communicatie die het draagvlak voor een ambitieus én rechtvaardig klimaatbeleid moet versterken. De voorbije drie jaar heeft zich een communicatieteam van een twaalftal vrijwilligers gevormd die onze vereniging succesvol door de moeilijke coronaperiode hebben geloodst. Zij hebben veel tijd en deskundigheid gestoken in onze diverse communicatiekanalen: website, facebook en twitter, nieuwsbrief, youtube en vimeokanalen. Door de groei van onze beweging nemen de communicatie-uitdagingen toe en ook willen sommige vrijwilligers een nieuwe uitdaging aangaan binnen GvK, bijvoorbeeld mee hun schouders zetten onder een regionale afdeling.
Op 9 december om 11.00 u. organiseert GvK daarom een informatiedag rond onze communicatie. Heb je interesse om ons communicatieteam te versterken, kom dan geheel vrijblijvend je licht opsteken. Meer info en inschrijven.
Interessant klimaatnieuws
Een prijsplafond op gas dat er eigenlijk geen is
Na lang wachten heeft de Europese Commissie eindelijk een voorstel klaar voor een gasplafond. Dat dit voorstel pas nu op tafel komt, ondanks eerdere forse verklaringen van sommige West-Europese politici, voorspelt niet veel goeds. Het voorstel wil het plafond vastleggen op 275€/megawattuur voor zover de prijs voor de zogenaamde future-contracten – dat zijn de meest gangbare voor gaslevering die één maand op voorhand worden afgesloten - gedurende twee weken lang hoger ligt dat 275 euro. Die prijs is erg hoog; in de voorbije maanden waren er wel kortstondige pieken boven die prijs, maar die hielden nooit langer dan een week aan. Een jaar geleden rond deze tijd schommelde de gasprijs rond 45€/megawattuur! Samen met de talrijke lobbyisten van de fossiele sector zijn we benieuwd of de ministers het voorstel van de Commissie zullen goedkeuren.
Bond Beter Leefmilieu en Kom op tegen Kanker vragen verbod op glyfosaat
Het gewasbeschermingsmiddel glyfosaat (vooral gekend onder de merknaam Roundup) werd reeds in de jaren ’70 van vorige eeuw op de markt gebracht en werd op korte tijd erg populair in de landbouw. Later kwamen er klachten dat het product schadelijk zou zijn voor de gezondheid, wat door sommige onderzoeken bevestigd en door andere dan weer ontkracht werd. Het staat intussen wél vast dat glyfosaat schadelijk is voor de biodiversiteit, terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie het product als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ omschrijft. Aan de andere kant staan machtige groepen die het product willen handhaven omwille van zijn effectiviteit. Een krachtmeting kondigt zich aan nu de toelating van het product verlengd moet worden.
Belangrijk in dit verband is dat een recente studie van het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VIRO) opvallend hoge waardes aan vervuilende stoffen, waaronder glyfosaat, ontdekte in de bloed- en urinestalen van kinderen. Dat was een voldoende aanleiding voor BBL en Kom op tegen Kanker om, het voorzorgsprincipe indachtig, te pleiten voor de afbouw van het gebruik van glyfosaat. Tot nu toe volgt het Belgisch beleid het advies van het EFSA, het Europese Voedselagentschap, dat op basis van geheime wetenschappelijke studies besloten heeft dat glyfosaat niet kankerverwekkend is. Deze studies zijn evenwel door de industrie besteld en aangeleverd en blijken voor het merendeel van twijfelachtige kwaliteit. In 2017 is overigens uitgekomen dan Monsanto, de vroegere eigenaar van het product, als ghostwriter is opgetreden voor literatuurstudies die de schadelijkheid van glyfosaat betwisten.
Is innovatie goed?
Onder deze titel bundelt ZIGO (Zwijgen Is Geen Optie) enkele interessante gesprekken, waaronder een gesprek met Serge de Gheldere rond de vraag hoe we het snelst vooruitgang zullen boeken in de strijd tegen de klimaatverandering: door rechtszaken aan te spannen, door emotionele speeches over de ondergang van de planeet te geven, door dikketruiendagen te organiseren of in waterstof te investeren, of …?
Het is de mens of de fossiele industrie die moet verdwijnen
Zweeds onderzoeker en klimaatactivist Adreas Malm vindt dat het tijd is dat de klimaatbeweging ophoudt braaf en timide te zijn. Andere actiemodellen zijn nodig en daarbij kan het hard tegen hard gaan, want waarachtige sociale transitie heeft nog nooit zonder geweld plaatsgevonden, zo leert ons de geschiedenis. De stopzetting van de wereldwijde en door vele politici nog steeds ondersteunde expansie van de fossiele industrie moet daarbij een hoofdbekommernis worden. Hoe langer in die expansie wordt geïnvesteerd, hoe sterker de weerstand tegen verandering.
Andreas Malm geeft ook aan dat het feit dat op de meeste plekken op deze aardbol duurzame energie intussen goedkoper is geworden dan fossiele energie, geen waarborg vormt voor de doorbraak van duurzame energie zolang de winstgevendheid van fossiele energie hoger blijft.
Tenslotte
Het levende laten opvlammen
Baptiste Morizot keert zich in dit boek tegen de tweedeling mens-natuur die lang ons denken en handelen heeft bepaald. Hij gaat uit van een vervlechting tussen beide: niet wij maken de aarde bewoonbaar voor de diverse soorten, dat doen andere levende wezens. We kunnen die tweedeling slechts opheffen door niet als mens iets buiten ons te beschermen, maar als levend wezen onze veelsoortige leefomgeving te verdedigen en haar levenskracht de ruimte te geven.
Voor jou gelezen en besproken: Ben Lawrence, De boomgrens
GvK-ambassadeur Jan Stel besprak dit boeiende boek dat ons meevoert op een reis rond de wereld. Een korte reis, want hij volgt de boomgrens in het Noordpoolgebied waar de klimaatverandering het sterkst tot uiting komt. Verwondering, geschetst in boeiende portretten, is de kern van het boek. Verwondering over het aanpassingsvermogen van de bomen, de bossen, de planten en dieren en de mens, in een tijd waarin onze klimaatveranderingen ze tot vluchtelingen maakt.
Tot volgende week! |