|
Beste klimaatgrootouder,
De beroering rond de speech van onze premier bij de start van de klimaatconferentie bleef de voorbije week nazinderen. Zoals we vorige week berichtten, waren de aanwezige klimaatjongeren en klimaatactivisten om uiteenlopende redenen erg hard voor de speech: de premier heeft zijn vijf minuten verkwist. De premier diende de jongeren daarop van repliek via een open brief aan de jongeren waarin hij onder meer pleitte voor een klimaataanpak die inzet op technologie: ‘Het zullen precies technologie en onze menselijke ondernemingszin zijn die ervoor zullen zorgen dat we ons goede leven kunnen behouden en tegelijk de uitstoot drastisch terugdringen’. En verder konden we zijn afkeuring lezen ten aanzien van de acties van de jongeren: ‘Voortdurend met het vingertje zwaaien lost niets op’ en riep hij hen op… ‘deel te zijn van de oplossing’.
De reactie van de jongeren bleef niet uit en zij schreven op hun beurt een scherpe open brief aan de premier waarin ze hem, ook namens de oudere generaties, lik op stuk gaven. Vanuit onze nauwe band met de klimaatjongeren kon ook GvK niet aan de zijlijn blijven staan; zo riepen we op om de open brief mee te ondertekenen (er zijn momenteel al meer dan vierhonderd handtekeningen). Ook kropen verschillende grootouders in de pen om hun ontgoocheling en verontwaardiging te uiten in een persoonlijke brief aan de premier en boden ze die brief aan de reguliere media aan.
De discussie tussen premier en jongeren bleef uiteraard niet ongemerkt in de media. Misschien ligt daarin wel het meest positieve van dit gebeuren: voor de doorsnee Belg wordt nogmaals duidelijk hoe verschillend onze premier (en bij uitbreiding een groot deel van de politieke klasse) en de klimaatbeweging denken over de aanpak van de klimaatontwrichting. Milieu en klimaat staan nu prominent op de agenda en zullen daar blijven staan – dat is een belangrijke verworvenheid van de klimaatbeweging. Maar het huidig conflict met de premier wijst uit dat de volgende uitdaging veel complexer is: hoe ervoor zorgen dat de klimaaturgentie op de juiste wijze wordt aangepakt en vermijden dat bijzaken steeds de aandacht afleiden?
Gelijklopend aan de controverse tussen klimaatjongeren en premier bleven ook de verstorende acties van radicale klimaatactivisten in (onder meer) musea en op de luchthaven van Schiphol de nodige aandacht trekken. Dat was al eerder het geval met actie Code Rood, gericht tegen oliegigant Total, een meer gestroomlijnd initiatief van burgerlijke ongehoorzaamheid.
Deze gebeurtenissen van de laatste weken hebben er voor gezorgd dat de boodschap aan de goegemeente duidelijk is: bij de klimaatbeweging is het geduld op en dat leidt onvermijdelijk tot een radicalisering van een deel van die beweging.
De meest extreme acties mogen dan al weinig sympathie oproepen, wetenschappelijke studies van sociale bewegingen tonen aan dat acties van een radicale fractie van een beweging in vele gevallen de steun voor de gematigde delen van die beweging doen toenemen: hoewel de gematigden niet veranderen, ogen ze minder radicaal en worden ze maatschappelijk breder aanvaard.
In deze nieuwsbrief krijg je verder info over de volgende onderwerpen (klik op de titel als je rechtstreeks naar een bepaald onderwerp wil gaan):
· Ambassadeur
· Webinars en evenementen
· België moet zich terugtrekken uit het Energiehandvestverdrag
· Waarom trekt klimaatjongere Benjamin naar de Klimaattop?
· Ecocide in het Belgisch strafwetboek
· Wij liggen er wakker van
· Wil jij ons communicatieteam versterken?
· Een nieuwe vorm van greenwashing: onderrapportering van uitstoot broeikasgassen
· Het is de mens of de fossiele industrie die moet verdwijnen
· Groenlands ijs smelt veel sneller af dan gedacht
· Voor jou gelezen en besproken: Ben Lawrence, De boomgrens
· Het ‘Total systeem’, een anatomie van een energie-multinational
· Spoedcursus klimaatjargon
Ambassadeur
GvK is erg blij Steven Vromman als GvK-ambassadeur te mogen verwelkomen. Als ‘low impact man’ werd hij in Vlaanderen bekend via het tv-programma dat toonde hoe hij en zijn gezin met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk trachtten te leven. ‘We hebben maar één planeet, en als we de juiste keuzes maken dan kunnen we allemaal goed leven binnen de grenzen van die planeet. Om dat waar te maken is het aanpakken van de klimaatchaos prioriteit nummer één. Ik sta daarom volop achter de krachtige beweging van de Grootouders voor het Klimaat.’
Webinars en evenementen
· Op 19 november om 12.30 u. organiseert GvK Antwerpen een voorstelling met nabespreking van de film The Great Green Wall. De film vertelt het verhaal van de reis van een Malinese zangeres door Afrika, waarbij ze de effecten van de klimaatcrisis aan het licht brengt. Meer info en inschrijven.
· Op 22 november om 15.00 u. organiseert Bond Beter Leefmilieu in samenwerking met Reset.Vlaanderen in het kader van de Connect2change cyclus een online sessie over ‘De woonmarkt van de toekomst: een betaalbare en energie-efficiënte woning voor iedere Vlaming’. Meer info en inschrijven.
· Op 25 november vindt een studie- en netwerkdag over ‘Rechtvaardige fiscaliteit’ plaats. Hoe kunnen we via rechtvaardige fiscaliteit meer impact hebben op (onder meer) de klimaattransitie? Meer info en inschrijven.
· Op 28 november om 11.00 u. komt Marc Suykens aan het woord in een GvK-webinar; hij zal ideeën en inspiratie aanreiken voor het gemeentelijk klimaatbeleid. Marc was jarenlang de dynamische directeur van de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten en is ook GvK-ambassadeur.
· Op woensdag 30 november van 9.00 u. tot 16.00 u. organiseert de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) het evenement: ‘Jongeren, klimaat en arbeidsmarkt: Welke competenties voor een winnend team? | Kansen voor jongeren’. Aan het evenement werken o.a. bekend klimatoloog Prof. Jean-Pascal van Yperseele en GvK-ambassadeur Prof. Ilse Loots mee.
· De ‘Verklaring van 30 november – Krijtlijnen voor een leefbare wereld’, viert haar derde verjaardag op woensdagavond 30 november (19.00 – 22.00 u.) in aula Q van de VUB met een klein festival waarin dichters aan het woord komen en twee debatten zijn voorzien.
· Onze ambassadeur Dr. Jane Goodall komt op 2 en 3 december naar België. Haar bezoek zal een openbare lezing en een gala-avond met een veiling voor het goede doel omvatten. Ze wil onder meer een breed publiek bereiken met haar lezing ‘Vier redenen voor hoop’. Meer info en aankoop tickets.
· Op 4 december van 14.30 u. tot 17.00 u. organiseert het Gents Milieufront zijn derde klimaatcafé … ‘een kringgesprek waar je gevoel en je persoonlijke verhaal centraal staan, en waar je in contact komt met anderen’.
· Op 9 december om 10.00 u. houdt de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in Brussel haar inspiratiedag ‘Samen voor zuivere lucht en klimaatadaptatie’ die wil ingaan op de vraag hoe VMM gemeenten en steden op deze terreinen kan ondersteunen.
In onze agenda vind je een overzicht van al onze vorige webinars met een link om ze te (her)bekijken. Alle vorige webinars die GvK heeft georganiseerd, kan je bekijken op ons youtube-kanaal.
Klimaatacties
België moet zich terugtrekken uit het Energiehandvestverdrag
De belangrijke politieke discussie met betrekking tot de houding van België ten aanzien van het Energiehandvestverdrag (beter bekend onder zijn Engelse naam Energy Charter Treaty - ECT) mag niemand onberoerd laten. Uit vele studies blijkt de schadelijkheid van dit verdrag, in de eerste plaats voor het milieu maar ook voor de samenleving in het algemeen. Dat over de wenselijkheid van de terugtrekking uit dit verdrag überhaupt nog zoveel moet gepraat worden, is een zoveelste illustratie van de macht van bepaalde industriële lobby’s die hun belangenconflicten met de overheid (en bij uitbreiding met de hele samenleving) liever buiten de reguliere rechtsorde willen beslecht zien … terwijl het juist zij zijn die op ‘law and order’ aandringen als ze in het nauw worden gedreven. Dat ook andere Europese landen die niet bepaald om hun vooruitstrevend milieubeleid bekend staan (Italië, Spanje, Nederland, Polen), zich vooral om pragmatische redenen recent uit het verdrag hebben teruggetrokken, zou de laatste twijfelaars over de streep moeten trekken. Belangrijker is evenwel dat wetenschappers, inclusief het IPCC, maatschappelijke organisaties en het Europees Parlement zich al tegen dat verdrag hebben verzet. En een arrest van het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat het ECT de autonomie van de rechtspraak in de EU aantast en dus niet kan worden gebruikt in rechtszaken tussen landen en bedrijven binnen de EU. Hier vind je toegankelijke informatie over dit erg belangrijke maar complexe dossier.
In een open brief hebben de Grootouders voor het Klimaat samen met de Grands-Parents pour le Climat en Youth for Climate Belgium reeds enkele weken geleden aan de premier, de vice-premiers en de ministers van energie en klimaat gevraagd dat België zich terugtrekt uit het Energiehandvestverdrag. Ook de klimaatcoalitie roept op tot een actie en wil een open brief overhandigen aan de Minister van Energie. Je kan ook een petitie ondertekenen die ons land oproept om zich uit het verdrag terug te trekken.
Waarom trekt klimaatjongere Benjamin naar de Klimaattop?
Benjamin Van Bunderen Robberechts verloor zijn vriendin Rosa tijdens de overstromingen in Wallonië in 2021 en deelde op de klimaatconferentie deze trieste ervaring met een deelneemster uit Pakistan, een land dat recent erg zwaar te lijden had door overstromingen. Ben is een grote vriend van de Grootouders en was bereid om de ideeën te delen waarmee hij naar de klimaattop is vertrokken. Verder kan je hier gedurende de hele klimaatconferentie de stem horen van jongeren van over de hele wereld die de conferentie volgen.
Ecocide in het Belgisch strafwetboek
Onze federale regering bereikte recent een akkoord over een nieuw strafwetboek. Een nieuwigheid is dat ecocide – het op grote schaal toebrengen van ernstige en blijvende schade aan het milieu – in het nieuwe strafwetboek is opgenomen. Er zijn slechts een handvol landen die België daarin zijn voorgegaan. Dit resultaat is zeker mede te danken aan de volgehouden actie van de ‘Stop Ecocide’ beweging die op de steun van de Grootouders kon rekenen.
Zolang de wetteksten niet beschikbaar zijn, is het evenwel onduidelijk hoe België de wet gaat toepassen. Sommigen gewagen in dit verband van symboolpolitiek; anderen zeggen evenwel dat van de opname van Ecocide in het strafwetboek hoe dan ook een sterk ontradend effect zal uitgaan.
Intussen wil onze minister van Leefmilieu nog verder gaan en samen met andere op dit vlak progressieve landen de misdaad van ecocide laten inschrijven in het Statuut van Rome als misdaad tegen de vrede en de veiligheid, zoals o.a. het geval is met misdaden tegen de menselijkheid.
Wij liggen er wakker van
Onder deze slogan hebben BBL en een aantal actiegroepen hun krachten gebundeld voor een campagne voor een gezonde en CO2-neutrale toekomst voor Brussels Airport. Ze eisen de invoering van vier maatregelen: een verbod op nachtvluchten, de plafonnering van het aantal vliegbewegingen, de invoering van geluids- en frequentienormen en de invoering van een lage-emissiezone zodat alleen nog geluidsarme en (op termijn) CO2-arme vliegtuigen kunnen landen op de luchthaven. Omdat de vergunning voor de luchthaven midden 2024 afloopt, is het nu het geschikte moment om de werking van de luchthaven bij te sturen. Je kan de campagne steunen door de petitie te tekenen. Hier vind je meer inlichtingen en, onder andere, een campagnevideo.
Wil jij ons communicatieteam versterken?
GvK zet sterk in op een goede communicatie die het draagvlak voor een ambitieus én rechtvaardig klimaatbeleid moet versterken. De voorbije drie jaar heeft zich een communicatieteam van een twaalftal vrijwilligers gevormd die onze vereniging succesvol door de moeilijke coronaperiode hebben geloodst. Zij hebben veel tijd en deskundigheid gestoken in onze diverse communicatiekanalen: website, facebook en twitter, nieuwsbrief, youtube en vimeokanalen. Door de groei van onze beweging nemen de communicatie-uitdagingen toe en ook willen sommige vrijwilligers een nieuwe uitdaging aangaan binnen GvK, bijvoorbeeld mee hun schouders zetten onder een regionale afdeling.
Op 9 december om 11.00 u. organiseert GvK daarom een informatiedag rond onze communicatie. Heb je interesse om ons communicatieteam te versterken, kom dan geheel vrijblijvend je licht opsteken. Meer info en inschrijven.
Interessant klimaatnieuws
Een nieuwe vorm van greenwashing: onderrapportering van uitstoot broeikasgassen
Vele bedrijven die olie en gas aanwenden in hun productieprocessen besteden in hun communicatiestrategie veel aandacht aan ‘greenwashing’, het zich groener of maatschappelijk verantwoordelijker voordoen dan werkelijk het geval is.
Uit een wereldwijd onderzoek, uitgevoerd door een coalitie van researchers, analysten en NGO’s, is gebleken dat er tot drie keer meer broeikasgassen ontsnappen bij de productie, het transport en de verfijning van olie en gas dan tot nu toe werd aangenomen. Uit een gedetailleerde inventaris blijkt dat de meest vervuilende regio’s zich bevinden in de Verenigde Staten, Rusland, de golfstaten en China. Het grote verschil tussen realiteit en beschikbare data is te verklaren door het feit dat landen met in hun zog hun vervuilende industrieën onjuiste informatie doorgeven. Aan deze vorm van greenwashing zal van nu af aan een einde komen.
Het is de mens of de fossiele industrie die moet verdwijnen
Zweeds onderzoeker en klimaatactivist Adreas Malm vindt dat het tijd is dat de klimaatbeweging ophoudt braaf en timide te zijn. Andere actiemodellen zijn nodig en daarbij kan het hard tegen hard gaan, want waarachtige sociale transitie heeft nog nooit zonder geweld plaatsgevonden, zo leert ons de geschiedenis. De stopzetting van de wereldwijde en door vele politici nog steeds ondersteunde expansie van de fossiele industrie moet daarbij een hoofdbekommernis worden. Hoe langer in die expansie wordt geïnvesteerd, hoe sterker de weerstand tegen verandering.
Andreas Malm geeft ook aan dat het feit dat op de meeste plekken op deze aardbol duurzame energie intussen goedkoper is geworden dan fossiele energie, geen waarborg vormt voor de doorbraak van duurzame energie zolang de winstgevendheid van fossiele energie hoger blijft.
Groenlands ijs smelt veel sneller af dan gedacht
Nieuw onderzoek toont aan dat de ijskap in Groenland tot zes keer sneller kan verdwijnen dan tot nu toe werd aangenomen, zo blijkt uit een studie die in het gezaghebbende tijdschrift Nature werd gepubliceerd. Door de aanwending van nieuwe onderzoekstechnieken is duidelijk geworden dat het smelten van de ijskap zich niet alleen aan de rand maar ook in het hart van de ijskap voordoet. Daardoor zal ook de stijging van de zeespiegel aanzienlijker uitvaller dan tot nu toe werd voorspeld.
Tenslotte
Voor jou gelezen en besproken: Ben Lawrence, De boomgrens
GvK-ambassadeur Jan Stel besprak dit boeiende boek dat ons meevoert op een reis rond de wereld. Een korte reis, want hij volgt de boomgrens in het Noordpoolgebied waar de klimaatverandering het sterkst tot uiting komt. Verwondering, geschetst in boeiende portretten, is de kern van het boek. Verwondering over het aanpassingsvermogen van de bomen, de bossen, de planten en dieren en de mens, in een tijd waarin onze klimaatveranderingen ze tot vluchtelingen maakt.
Het ‘Total systeem’, anatomie van een energie-multinational
Een spraakmakende documentaire van ARTE, die een ontluisterend beeld ophangt van deze fossiele gigant, kan je momenteel hier op youtube bekijken. De makers van de documentaire zijn erg grondig te werk gegaan en konden de grote verschillen tussen Totals woord en daad overtuigend aantonen.
Spoedcursus klimaatjargon
Door de jaren heen hebben de klimaatconferenties een eigen jargon ontwikkeld. Het nieuwsagentschap IPS heeft daarom een aantal belangrijke termen eens op een rijtje gezet.
Tot volgende week!
|